‘Çöl göbeği’ 106 yıl sonra açtı

Avusturyalı botanikçi Enrica Handel-Mazetti tarafından ilk kez 1910 yılında Şanlıurfa’da tespit edilen ve daha sonra izine rastlanmayan yöreye özgü “çöl göbeği” bitkisi, Harran Üniversitesi (HRÜ) Fen Edebiyat Fakültesi Biyoloji Bölüm Başkanı Prof. Dr. Hasan Akan tarafından yürütülen çalışmalarda keşfedildi.

Akan, yazılı açıklamasında, Türkiye’de Şanlıurfa ve çevresindeyetişen ender bir bitki olan”çöl göbeği”ninbilimsel isminin “jurinea mesopotamica” olduğunu belirtti.Bitkiyi ilk kez 1910 yılında Şanlıurfa’da toplayan Avusturyalı botanikçi Enrica Handel-Mazetti’nin örnekleri Berlin Botanik Müzesine götürdüğünü kaydeden Akan, çöl göbeğinin 1913 yılında bilim dünyasına tanıtıldığını aktardı.Prof. Dr. Akan, bitkiyi yeniden buldukları için heyecanlı olduklarını belirterek, şunları kaydetti:”Yaklaşık bir asırdır kayıp olan bu bitkinin izine rastlanılmadığı için şüpheli bir bitki olarak kayıtlara geçmiş ve türün ülkemizde bulunmadığı kanaatine varılmıştı ancak geçen yıl yürüttüğümüz saha çalışmalarında bitkiyi Bozova ilçesinde tespit edip ülkemizin bitki müzelerine kazandırdık. Türkiye’de yalnızca Şanlıurfa’da yetişen bu ender bitki türü, çok sınırlı bir alanda yayılış gösteriyor. Yeniden keşfettiğimiz bu bitki, papatyagiller familyasından. Genelde taşlı step ve kalkerli yamaçlarda yetişiyor. Bitkinin yöresel isimleri geyik göbeği ya da Urfa kulindoru olarak biliniyor.”Bitki örneklerini geçen haziranayında çiçekli ve meyvelitoplayıp doğal ortamlarında fotoğrafladıklarını kaydeden Akan, “Yürüttüğümüzarazi çalışmalarında bitkinin bulunduğu alanda çok az bir bireyle temsil edildiğini, yol yapım çalışmaları, tarla açma ve otlatmadan kaynaklanan tehlikelerden dolayı türün geleceğinin tehlike altında olduğunu belirledik. Dar bir alanda yayılış gösteren bu türün korunması ve izlenmesi için gerekli tedbirlerin alınmasını önereceğiz” açıklamasında bulundu.Çalışma sayesinde türün son popülasyon durumunun gözlemlendiğini ve betimine yeni katkılar sunulduğunu bildirenAkan, bu anlamda bitkinin Türkiye’deki “şüpheli” durumunun ortadan kalktığını ifade etti.Akan, çalışmayı bir akademik dergi aracılığıyla bilim dünyasına duyurduklarını kaydetti.