Balın Kristallenmesi “Halk Dilinde Balın Donması”

Günümüzde hemen hemen hepimizin grip veya nezle olduğunda tedavi için akla gelen ilk şey ballı sıcak içeceklerdir. Peki bal nedir ve bunu böyle özel kılan sebepler nelerdir?Balın Kristallenmesi “Halk Dilinde Balın Donması”
Bal, arılar tarafından meyve tomurcuklarından ve çiçeklerden alınarak yutulan nektarın invertaz enzimi sayesinde sakkarozun fruktoz ve glukoza parçalanması ayrıca ortamdaki suyun uçurulmasıyla elde edilen bir üründür. Balda bulunan polifenolik bileşikler balın antioksidan özellik kazanmasını sağlar. Bazı çalışmalara göre balın antioksidan olması zararlı oksijen radikallerini bağlayarak kanseri önlediği yönündedir.

Ayrıca bal yüksek şeker içeriği ve düşük su içeriğine bağlı olarak antimikrobiyal etkiye de sahiptir. Bu faydaların doğrultusunda kullanmış olduğumuz balı bir de tek başına besin olarak tüketmekteyiz. Kahverengi, kıvamlı, parlak görüntüsüyle bal yüksek albenili bir ürün fakat uygun olmayan depolama sıcaklıkları ve süreleri sonucunda balda istenmeyen değişimler meydana gelir ve renk bulanıklaşır, kıvam az yada çok azalır.

Bilimsel olarak balda kristalleşme yada halk dilinde donma diye adlandırılan bu olay balın albenisini yitirmesine neden olur. Ancak balın besin değerinde hiçbir kayba neden olmaz. Balın kristalleşmesi tamamen bal içerisindeki glukozun tanecikler haline gelmesinden ileri gelir. Unutmayalım ki balın kristalleşmesi tamamen doğal bir olay olup, baldaki hilenin varlığını göstermez.
Bu olay karşısında ne yapmalıyız? Bal yüksek sıcaklıkta bekletilerek bu durumdan kurtarılabilir fakat yüksek sıcaklık bal içerisindeki enzimleri inaktive eder ve besleyici değerine olumsuz yönde etkiler. Kristalleşmeyi geçiktirmek için balı oda sıcaklığında muhafaza edip, balın direk güneş ışığı almaması ve ısı kaynağından uzak tutulması ile sağlanabilir. ( Bazı kaynaklara göre bekleme sıcaklığı 38 °C’ yi aşmamalıdır.)
Kristallenmiş balın en uygun tüketim şekli ise bala herhangi işlem uygulanmadan doğrudan tüketmektir. Buna bir örnek; Avrupa ve Amerika da bal kontrollü şartlar da kristalleştirilerek KREM BAL olarak tüketiciye sunulmaktadır. Krem bal normal bala göre kolay sürülebilme özelliği nedeni ile de daha çok tercih edilmektedir. Ayrıca kristallenmiş olan balı süt, tahin gibi ürünlerle karıştırarak yeni lezzetler de keşfedebilirsiniz.